Συμμετέχοντας τέσσερα χρόνια στο πανελλήνιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Νοιάζομαι και Δρω πολλές φορές μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για ευαίσθητες ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία για τα προβλήματα που αντιμετωπιζουν αυτές οι ομάδες όσο αφορά στις διακρίσεις, ευκαιρίες για ίση μεταχείριση και τον κοινωνικό τους αποκλεισμό. Έτσι από την αρχή της σχολικής χρονιάς προσεγγίσαμε το θέμα αυτό και αναζητήσαμε τρόπους παρέμβασης.

Γηροκομείο Ρεθύμνου

Επισκεφτήκαμε τους ηλικιωμένους του Γηροκομείου Ρεθύμνου αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της χρονιάς, όπως κάναμε και τα προηγούμενα τρία χρόνια. Περάσαμε χρόνο μαζί τους κουβεντιάζοντας, τραγουδώντας, χορεύοντας και λέγοντας μαντινάδες. Μάθαμε για τη ζωή τους και γίναμε μέρος αυτής. Κινητοποιήσαμε γονείς, εκπαιδευτικούς και φίλους να συμμετέχουν στην παρέα μας δημιουργώντας έστι ένα κλίμα οικογένειας, οικειότητας και χαράς! 

Εργαστήριο Ειδικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.) Ρεθύμνου 

α) Η γνωριμία - Επίσκεψη στο ΕΕΕΕΚ

Τα παιδιά αφού χωρίστηκαν σε ομάδες έπαιξαν παιχνίδια γνωριμίας, συνεργασίας και δημιουργικότητας, χαλάρωσαν και γέλασαν. Μια άλλη ομάδα στο φυτώριο έφτιαξε γλαστράκια με διάφορα λουλούδια και βότανα. Στο εργαστήριο των εικαστικών έφτιαξαν ζωγραφιές και συζήτησαν. Στο κυλικείο οι «μάγειρες» συνεργάστηκαν άψογα και έφτιαξαν νοστιμότατες πίτσες και τυροκούλουρα για όλους. 

β) Η φιλία: Το Πειραματικό Γυμνάσιο υποδέχεται το ΕΕΕΕΚ Ρεθύμνου: 

Υποδεχτήκαμε στο σχολείο μας τα παιδιά του ΕΕΕΕΚ και τους συνοδούς εκπαιδευτικούς τους. Σχεδιάσαμε τις δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά, χωριστήκαμε σε ομάδες και αναλάβαμε δράση. Στο γήπεδο του μπάσκετ τα παιδιά έπαιξαν διάφορα παιχνίδια με μπάλες. Μια άλλη ομάδα φρόντισε τον μικρό κήπο. Καθάρισαν τα σκουπίδια, κλάδεψαν τα φυτά, έβγαλαν αγριόχορτα και φύτεψαν νέα φυτά. Μια άλλη ομάδα ασχολήθηκε με τα εικαστικά. Δημιούργησαν το δικό τους πίνακα ζωγραφικής αφιερωμένο στη διαφορετικότητα, τη φιλία, την αγάπη και τη συνύπαρξη. Μια ομάδα παιδιών είχε επίσης την ευκαιρία να συζητήσει για τα πράγματα που είναι σημαντικά στη ζωή μας και τις ανθρώπινες αξίες, γράφοντας τες σε χρωματιστά μπαλόνια. Στο τέλος όλοι μαζί – παιδιά και εκπαιδευτικοί – βγήκαμε μια αναμνηστική φωτογραφία με τα μπαλόνια στα χέρια, για να θυμόμαστε όλα αυτά που μας ενώνουν.

γ) Η ισότιμη συνύπαρξη

Έχουμε ξεκινήσει πρόβες για κοινή θετρική παράσταση βασισμένη στο βιβλίο του Τριβιζά "Το όνειρο του Σκιάχτρου" η οποία θα παρουσιαστεί στο Σπίτι του Πολιτισμού, Παλιά Πόλη Ρέθυμνο στις 14 Ιουνίου 2019

Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ) Αθήνας

Μια ομάδα 8 παιδιών και 3 εκπαιδευτικών, συνοδοιπόροι μας στο Νοιάζομαι και Δρω, μας επισκέφτηκε στο Ρέθυμνο. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε για τις ιδιαιτερότητες των ατόμων με αναπηρία όρασης αλλά να δούμε και με διαφορετικό μάτι την πόλη μας.

α) Δικαίωμα στην ελεύθερη και ασφαλή πρόσβαση 

Περπατήσαμε στους κεντρικούς δρόμους τις πόλης, καταγράψαμε προβλήματα και θετικά όσο αφορά την προσβασιμότητα και ενημερώσαμε οδηγούς και καταστηματάρχες για τη σωστή κοινωνική συμπεριφορά. Επισκεφτήκαμε το Δημαρχείο και ενημερώσαμε το Δήμαρχο για όσα είδαμε και βιώσαμε. Επισκεφτήκαμε μαζί με τα παιδιά του ΚΕΑΤ τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό και εκθέσαμε τις απόψεις μας για την προσβασιμότητα στην πόλη μας και την εμπειρία μας από τη συνεργασία μας.

β) Οχι στις προκαταλήψεις και διακρίσεις

Συμμετείχαμε στη Γιορτή Διαπολιτισμικότητας που έγινε στο Ρέθυμνο συνοδεύοντας και συστήνοντας τους τυφλούς φίλους μας στους μαθητές των άλλων σχολείων και χειροκροτώντας το μουσικό πρόγραμμα που παρουσίασαν.

γ) Όλοι μπορούν να δράσουν και να προσφέρουν

Επισκεφτήκαμε μαζί το Γηροκομείο Ρεθύμνου και περάσαμε μαζί δύο υπέροχες ώρες χαράς, ξενοιασιάς και συνύπαρξης. Στην παρέα μας προσκαλέσαμε και ήρθαν και μαθητές των άλλων σχολείων του Νοιάζομαι και Δρω στο Ρέθυμνο. Τα παιδιά του ΚΕΑΤ τραγούδησαν και έπαιξαν μουσική για τους ηλικιωμένους. Η ισχύς εν τη ενώσει!

Αν και ο θεσμός της εθελοντικής αιμοδοσίας και δωρεάς μυελού των οστών έχει καθιερωθεί εδώ και πολλά χρόνια στη χώρα μας, εν τούτοις δεν έχει γίνει συνείδηση ακόμη στους πολίτες η αναγκαιότητα αυτής της κοινωνικής προσφοράς. Για το λόγο αυτό αποφασίσαμε να αναλάβουμε δράση.

Αφού ενημερωθήκαμε για το θέμα μέσα από βίντεο, φυλλάδια και σποτάκια, συζητήσαμε για τα δεδομένα που υπάρχουν στη χώρα μας και τους τρόπους που μπορούμε να δράσουμε. Πήραμε έτσι την πρωτοβουλία και οργανώσαμε για πρώτη φορά τη δράση "Βάλε Τρίποντο Ζωής" στο πλαίσιο του Εργασιακού Πρωταθλήματος Καλαθοσφαίρισης Ρεθύμνου σε συνεργασία με το Σύλλογο Εθελοντών Αιμοδοτών Ν. Ρεθύμνου «Δότες Ζωής». Φτιάξαμε αφίσες, προσκλήσεις, και ενημερώσεις στον τοπικό τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό, προσκαλώντας μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς του σχολείου μας αλλά και των άλλων σχολείων του Ρεθύμνου (16ο ΔΣ και 4ο ΓΕΛ), που συμμετέχουν στο "Νοιάζομαι και Δρω" να στηρίξουν και να συμμετέχουν στη δράση μας. 

Το πρώτο μέρος της δράσης έγινε στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο, όπου διεξάγονταν οι αγώνες καλαθοσφαίρισης του εργασιακού πρωταθλήματος. Τα παιδιά με τη βοήθεια των «Δοτών Ζωής» ενημέρωναν αθλητές, φιλάθλους και γονείς που έρχονταν στο γήπεδο, για τη σημασία της εθελοντικής αιμοδοσίας και της δωρεάς μυελού των οστών αλλά και για τη διαδικασία συλλογής δειγμάτων (σιέλου) και εγγραφής στο μητρώο εθελοντών δοτών μυελού των οστών. Είχαν και την ευκαιρία τα ίδια να συλλέξουν δείγματα από εθελοντές που έκαναν επιτόπου εγγραφή.

Το δεύτερο μέρος της δράσης πραγματοποιήθηκε τη βραδιά του μεγάλου τελικού στο Κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο «Μελίνα Μερκούρη». Πριν την έναρξη του αγώνα με ένα δρώμενο/χορευτικό και τη συνοδεία του «Αιματούλη» τα παιδιά κατάφεραν να συγκινήσουν το κοινό, να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα για την εθελοντική αιμοδοσία και τη δωρεά μυελού των οστών και, βέβαια, να εισπράξουν ένα δυνατό και παρατεταμένο χειροκρότημα. Την εικόνα συμπλήρωσαν τα δύο πανό που σχεδιάσαμε με τα μηνύματα:

«Βάλε τρίποντο ζωής – Γίνε εθελοντής αιμοδότης!» και «Αθλητισμός σημαίνει δύναμη – Σήκωσε το βάρος μιας μπατονέτας. Μπορείς! Γίνε εθελοντής δότης μυελού των οστών!»

Όση ώρα ο μεγάλος τελικός ήταν σε εξέλιξη, μαζί με τους Δότες στήσαμε το ενημερωτικό μας περίπτερο, ενημερώσαμε τους φιλάθλους, πήραμε δείγματα και κάναμε νέες εγγραφές εθελοντών μυελού των οστών. 

 Η πρωτοβουλία μας αγκαλιάστηκε από όλους. Οι υπεύθυνοι του εργασιακού μας ζήτησαν να επαναλάβουμε τη δράση και την επόμενη χρονιά, ενώ τα πανό με τα μηνύματα και τους συντελεστές της δράσης θα στολίζουν μόνιμα το Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο  Ρεθύμνου.  

Το θέμα των ατόμων με ειδικές ανάγκες και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους μας έχει απασχολήσει πολλές φορές στο παρελθόν. Οι συνεργασίες μας με μαθητές ειδικών σχολείων όπως το ΕΕΕΕΚ Ρεθύμνου και το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών Αθήνας, μας έχουν προσφέρει πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες και έχουν συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην ευαισθητοποίηση των μαθητών μας και στην καλλιέργεια μιας διαφορετικής κουλτούρας, μακριά από διακρίσεις και στερεότυπα. Για το λόγο αυτό φέτος, ως συνειδητοποιημένοι πλέον πολίτες, κάναμε μια σειρά δράσεων εντός και εκτός σχολείου για την βιώσιμη κινητικότητα και την προσβασιμότητα των ΑμεΑ.

Προσέγγιση του θέματος στο σχολείο

Μέσα από βίντεο και σειρά ερωτημάτων μιλήσαμε για τη σημασία της προσβασιμότητας των ΑμεΑ, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην μετακίνησή τους, τις «ανάπηρες» πόλεις μας και την νοοτροπία μας. Γίναμε ομάδες, βγήκαμε στη γειτονιά, καταγράψαμε τα προβλήματα προσβασιμότητας στο σχολικό μας συγκρότημα και στην ευρύτερη περιοχή, και συζητήσαμε ποια από αυτά είναι ευθύνη της πολιτείας και ποια των πολιτών. Κατεβήκαμε και στο πολυσύχναστο κέντρο της πόλης μας για τον ίδιο λόγο.

Συνεργασία με το Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης

• Βιωματική δράση

Οι μαθητές μας μαζί με τους μαθητές της Α’ τάξης του Πειραματικού Λυκείου προσομοίωσαν την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης μας με προβλήματα όρασης. Με δεμένα μάτια οι μισοί μαθητές και έχοντας ως οδηγούς τους υπόλοιπους διένυσαν μια απόσταση από το Πειραματικό Λύκειο μέχρι το Δημαρχείο, βιώνοντας έτσι το πρόβλημα της προσβασιμότητας και συνειδητοποιώντας την ανάγκη επίλυσής του.

• Στο Δημαρχείο του Ρεθύμνου

Στην αίθουσα του Δημοτικού συμβουλίου του Δημαρχείου Ρεθύμνου οι μαθητές κατέθεσαν τις δυσκολίες που έπρεπε να ανταπεξέλθουν και τα συναισθήματα που βίωσαν. Συζήτησαν με την κα Καλαϊτζιδάκη, αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, για τα προβλήματα αλλά και τα δικαιώματα των ΑμεΑ και μπόρεσαν να κατανοήσουν σε βάθος το θέμα και να προβληματιστούν. Επίσης ενημερώθηκαν από τους διαχειριστές του ευρωπαϊκού προγράμματος Civitas Destinations, που εκπονείται από το Δήμο Ρεθύμνου,  για τις αναβαθμισμένες και καινοτόμες υπηρεσίες κινητικότητας του Δήμου Ρεθύμνης τόσο στους πολίτες όσο και στους τουρίστες, ενώ οι υπεύθυνοι του Προγράμματος  από πλευράς Δήμου έδωσαν διευκρινιστικές απαντήσεις στα ερωτήματα των μαθητών σχετικά με θέματα προσβασιμότητας που παρατήρησαν στην πόλη.

• Αναζήτηση λύσεων

Όλες οι παραπάνω συζητήσεις και ενημερώσεις οδήγησαν στην αναζήτηση λύσεων από πλευράς των μαθητών. Εργάστηκαν σε ομάδες και κατέληξαν σε μια σειρά δράσεων που θα μπορούσαν οι ίδιοι να κάνουν (πχ διοργάνωση ενημερωτικής εκδήλωσης, δημιουργία ραδιοφωνικού σποτ, φυλλαδίων, αφίσας κλπ), και βέβαια δεσμεύτηκαν να τις υλοποιήσουν. Στο τέλος παρουσίασαν τις προτάσεις αυτές στο Δήμαρχο Ρεθύμνης κ. Γεώργιο Μαρινάκη ο οποίος, αφού τους συγχάρηκε για την πρωτοβουλία, τους ενθάρρυνε να προχωρήσουν στην πραγματοποίηση των προτάσεων τους.

Συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών Αθήνας (ΚΕΑΤ)

Με αφορμή την επίσκεψη ομάδας μαθητών του  ΚΕΑΤ στην πόλη μας στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Προγράμματος "Νοιάζομαι και Δρω - Αλληλεγγύη, Εθελοντισμός, Ενεργός Πολίτης" - στο οποίο συμμετέχουν και τα δύο σχολεία - είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε την πρώτη μας δράση.

• Φτιάξαμε ενημερωτικό υλικό (φυλλάδιο)
• Μαζί με τα παιδιά του ΚΕΑΤ ενημερώσαμε οδηγούς και καταστηματάρχες στο κέντρο της πόλης για το δικαίωμα όλων να μετακινούνται ελεύθερα και με ασφάλεια (Χαρατηριστική φωτογραφία της δράσης).
• Επισκεφτήκαμε για μια ακόμη φορά το Δήμο Ρεθύμνου και τους παρουσιάσαμε τα προβλήματα που συναντήσαμε.
• Επισκεφτήκαμε τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό και σε ζωντανή πρωινή εκπομπή μιλήσαμε για την εμπειρία μας, τα προβλήματα που συναντήσαμε  αλλά και τις σκέψεις μας για βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς των πολιτών όσο αφορά στην προσβασιμότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες.