Το ΖΑΝΝΕΙΟ Εκπαιδευτήριο, που εδραιώνεται στο Ηράκλειο Κρήτης, την χρονιά 2019 - 2020 έθεσε ως προτεραιότητα την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών των τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου. Μέρος του συνόλου των δράσεων ήταν η συμμετοχή του στον θεσμό BRAVO SCHOOLS 2020. Η Α’ Τάξη του Δημοτικού, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Σαββαϊδη Πέτρο, δραστηριοποιήθηκε με ένα σχέδιο μαθήματος https://observatory.sustainablegreece2020.com/gr/schools-practices/mh-petas-allakse.1679.html και συμπεριέλαβε τον ενδέκατο και δωδέκατο στόχο - (11. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – 12. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ) από τους συνολικά δεκαεπτά (17) Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξάχρονοι μαθητές ως αποτέλεσμα της εργασίας τους και με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν την σχολική κοινότητα σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση των υλικών κατασκεύασαν αφίσες. Η πρόταση της ομάδας ήταν, οι συγκεκριμένες αφίσες, να κολληθούν δίπλα από τους κάδους ανακύκλωσης! Στόχος; Ακόμα και τα εργοστάσια ανακύκλωσης να λειτουργούν λιγότερο για να μειωθούν κι άλλο τα καυσαέρια! 

Το ΖΑΝΝΕΙΟ Εκπαιδευτήριο, που εδραιώνεται στο Ηράκλειο Κρήτης, την χρονιά 2019 - 2020 έθεσε ως προτεραιότητα την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών των τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου. Μέρος του συνόλου των δράσεων ήταν η συμμετοχή του στον θεσμό BRAVO SCHOOLS 2020. Η Α’ Τάξη του Δημοτικού, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Σαββαϊδη Πέτρο, δραστηριοποιήθηκε με ένα σχέδιο μαθήματος  https://observatory.sustainablegreece2020.com/gr/schools-practices/mh-petas-allakse.1679.html και συμπεριέλαβε τον ενδέκατο και δωδέκατο στόχο - (11. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – 12. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ) από τους συνολικά δεκαεπτά (17) Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξάχρονοι μαθητές ως αποτέλεσμα της εργασίας τους, κλήθηκαν να δημιουργήσουν από ένα χρησιμοποιημένο, πλαστικό μπουκάλι κάτι καινούργιο που να έχει χρηστική αξία. Με το περιθώριο μίας εβδομάδας οι μαθητές σκέφτηκαν, σχεδίασαν, συνδύασαν και άλλα ανακυκλώσιμα υλικά και έφτιαξαν εντυπωσιακά πράγματα. Από παιχνίδια, μολυβοθήκες, κουμπαράδες, κάδοι ανακύκλωσης, γλάστρες μέχρι και πλαστικές παντόφλες! Με όλα τα παραπάνω φτιάξαμε μία έκθεση εντός του σχολείου, για να εμπνεύσουμε την σχολική κοινότητα, με το μήνυμα της καμπάνια "Μη το πετάς, φτιάξε κάτι καινούργιο!". 

Οι προτεραιότητες που τίθενται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εστιάζουν στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των συμμετεχόντων μαθητών και μαθητριών και επικεντρώνεται στη δημιουργία συνθηκών για προσωπική δέσμευση και ενεργό εμπλοκή στα κοινά. Ταυτόχρονα, στοχεύουν στην κατανόηση των αξιών που μας ενώνουν και στην υιοθέτηση κοινών αξιών.

Με αυτά ως βάση ο προσανατολισμός του προγράμματος επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της πολιτότητας μέσα από την οποία κάθε άνθρωπος μπορεί να επενδύσει στην ποιότητα της ζωής του, η οποία συνδέεται με τις κοινές αξίες και την βιώσιμη ανάπτυξη. Επιδιώκεται να μπορεί κάθε παιδί ως αυριανός πολίτης να είναι ικανό να διαχειριστεί διάφορα ζητήματα και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την βιώσιμη ανάπτυξη.  

Η οργάνωση του προγράμματος θα στηριχτεί στη συστημική προσέγγιση, μια θεωρία συστήματος-περιβάλλοντος με την οποία επιτυγχάνεται η διαδικασία συγκρότησης νοημάτων (Γκιβαλός, 2005). Έτσι, ξεκινώντας από το εγώ, θα οδηγηθούμε στο εμείς, με σκοπό να κατανοήσουμε τη θέση και το ρόλο μας  μέσα σε ένα σύστημα. Αρχικά, της οικογένειας, της τάξης, του σχολείου, της κοινότητας, της πόλης, της χώρας, της Ευρώπης, του πλανήτη.

Σύνδεση με στόχους 4, 12, 13, 17

ΦΑΣΗ 1^η: Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη

Δραστηριότητες:

• Εγώ ως προσωπικότητα: παρουσίαση του εαυτού (προσωπικές επιλογές, έκφραση απόψεων, δημιουργία προφίλ κα).
• Εγώ ως μέλος μια ομάδας: οικογένεια, τάξη, σχολείο, γειτονιά, πόλη (παρουσίαση).
• Εγώ συνεργάζομαι: ευκαιρίες αλληλεπίδρασης στο πλαίσιο της τάξης, του σχολείου κα.

ΦΑΣΗ 2^η: Προπαρασκευαστικές έννοιες

Δραστηριότητες:

• Επεξεργασία χρονικών εννοιών: χρονική ακολουθία, χρονογραμμή, παρατήρηση και αναγνώριση συνεχών αλλαγών στη φύση, στην κοινότητ, στη ζωή τους κα.
• Χωρική ευαισθητοποίηση: θέση-προσανατολισμός-κίνηση με βιωματικό τρόπο και STEM υλικό, επεξεργασία δισδιάστατων και τρισδιάστατων σχημάτων, μέγεθος-κλίμακα-προοπτική με συγκρίσεις αντικειμένων με κριτήριο την αλλαγή θέσης αντικειμένου, παρατηρητή και έπειτα και των δύο.
• Δημιουργία χαρτών: κατόψεις τάξης, σπιτιού, σχολείου, γειτονιάς.

ΦΑΣΗ 3^η: Η γειτονιά του σχολείου μας

Δραστηριότητες:

1. Περίπατος στη γειτονιά του σχολείου: ενεργοποίηση των αισθήσεων για την παρατήρηση και την καταγραφή όσων θεωρεί κάθε παιδί σημαντικά.
2. Χρήση εργαλείων καταγραφής: φωτογραφική μηχανή, μαγνητόφωνο, χρώματα, μολύβια και χαρτί.
3. Περίπατος στη γειτονιά του σχολείου με τη χρήση χάρτη από το google earth.
4. Παρατήρηση της γειτονιάς του σχολείου από ψηλά (google earth): χρώματα που κυριαρχούν.
5. Συλλογή δεδομένων από τη γειτονιά του κάθε παιδιού (ατομική εργασία με την υποστήριξη των γονέων).
6. Διαδικτυακό παιχνίδι: Σύννεφο με λέξεις για τη γειτονιά.
7. Αξιολόγηση καταγραφών από τις γειτονιές και ομαδοποίηση όσων μας αρέσουν και προτάσεις για το τι θέλουμε να αλλάξουμε.

ΦΑΣΗ 4^η: Γνωριμία με τη πόλη μου

Δραστηριότητες:

1. Οι γειτονιές μας... μια πόλη: με τις καταγραφές των παιδιών και τον εντοπισμό αυτών στο google earth προέκυψε η πόλη μας, το Ηράκλειο. Με τον τρόπο αυτό εντοπίσαμε τα όρια της πόλης μας.
2. Εμείς και η πόλη μας: Περιήγηση με το σχολικό στα όρια της πόλης, Ανατολή, Δύση, Βορράς, Νότος.

• Πρώτη επίσκεψη: εξερεύνηση στο κέντρο της πόλης.
• Δεύτερη επίσκεψη: Ανατολή και Βορράς, εξερεύνηση στο λιμάνι και τον παραλιακό δρόμο.
• Τρίτη επίσκεψη: Δύση και Νότος, εξερεύνηση σε περιοχές απομακρυσμένες από το κέντρο.

Για τις επισκέψεις ακολουθήσαμε τα εξής:

• Καταγραφή: Τι βλέπω, τι ακούω, τι μυρίζω. Τι είναι αυτό που θέλω να κρατήσω και τι όχι, προκύπτουν προβλήματα που τα ίδια τα παιδιά ανακαλύπτουν...
• Εντοπίσμός ανθρώπινου και φυσικού στοιχείου.
• Συγκρίσεις περιοχών μέσα στην πόλη.
• Ερευνούμε προβλήματα κατοίκων της πόλης (Συνεντεύξεις από γονείς, φίλους).
• Παρουσίαση των προβλημάτων.
• Βλέπουμε πώς ήταν η πόλη στο παρελθόν και την συγκρίνουμε με το τώρα. Διακρίνουμε την παρέμβαση του ανθρώπου.

ΦΑΣΗ 5^η: Γνωριμία με άλλες πόλεις

Δραστηριότητες:

1. Γνωριμία με άλλες πόλεις:

• Χρήση ΤΠΕ για να περιηγηθούμε σε άλλες πόλεις. Παρατήρηση και έκφραση.
• Επικοινωνία με ανθρώπους που ζουν εκεί για ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για την πόλη.
• Εντοπίζω ομοιότητες και διαφορές.
• Εμπνέομαι για το τι θα ήθελα να υπάρχει στην πόλη μου.

ΦΑΣΗ 6^η: Καλλιέργεια της πολιτότητας

Δραστηριότητες:

1. Εγώ ως μέρος ενός συστήματος:

• Συζήτηση των καταγραφών και δεδομένων που έχουμε συλλέξει.
• Εντοπισμός της επίδρασης του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον και προτάσεις για αλλαγή συμπεριφοράς.
• Εντοπισμός προβλημάτων που αφορούν όλους μας.

2. Εγώ ως ενεργός πολίτης:

• Αναστοχασμός του τι μπορώ να κάνω εγώ.
• Εμπλοκή με συνεργάτες από το Δήμο και από τα ΚΠΕ.
• Γνωριμία με φορείς που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. (WWF, GREENPEACE).

ΦΑΣΗ 7^η: Βιωσιμότητα της πόλης

 Δραστηριότητες:

1. Πως μπορώ να βελτιώσω την πόλη μου:

• Καταγραφή των απορριμάτων που προκαλεί ο καθένας από εμάς ξεχωριστά.
• Μείωση απορριμάτων και επαναχρησιμοποίηση όσων μπορώ.
• Υιοθέτηση στάσεων βιώσιμης ανάπτυξης στο σχολείο και στο σπίτι.
• Πρόταση σε αρμόδιους φορείς για αλλαγή πολιτικής (πάρκα, ανακύκλωση, απορρίματα, καθαριότητα, φροντίδα)
• Δημοσίευση προσπάθειας με μηνύματα (έκφραση, δημιουργία σποτ μηνύματος).
• Εκδηλώσεις διάχυσης επιτευγμάτων για την ευαισθητοποίηση και άλλων ανθρώπων.
• Συμμετοχή στη μαθητική εβδομάδα δράσης.

Το ΖΑΝΝΕΙΟ Εκπαιδευτήριο, που εδραιώνεται στο Ηράκλειο Κρήτης, την χρονιά 2019 - 2020 έθεσε ως προτεραιότητα την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών των τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου. Μέρος του συνόλου των δράσεων ήταν η συμμετοχή του στον θεσμό BRAVO SCHOOLS 2020. Η Α’ Τάξη του Δημοτικού, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Σαββαϊδη Πέτρο, δραστηριοποιήθηκε με ένα σχέδιο μαθήματος https://observatory.sustainablegreece2020.com/gr/schools-practices/mh-petas-allakse.1679.html και συμπεριέλαβε τον ενδέκατο και δωδέκατο στόχο - (11. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – 12. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ) από τους συνολικά δεκαεπτά (17) Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξάχρονοι μαθητές ως αποτέλεσμα της εργασίας τους, σκέφτηκαν να γράψουν ένα μήνυμα στον δήμαρχο, ώστε να ενημερώσει τους υπόλοιπους ανθρώπους που ζουν στην πόλη για τα νέα για αυτούς ευρήματα, τους τρόπους δηλαδή που μπορούν να μειωθούν τα σκουπίδια της αγαπημένη μας πόλης https://www.cretalive.gr/eida-akoysa/o-mikros-nikolas-sto-dimarho . Μέσα από μία τέτοιου είδους εκπαιδευτική ζύμωση, με κύρια αξία τον σεβασμό προς το περιβάλλον, οι μελλοντικοί πολίτες του Ηρακλείου έχουν ήδη διαμορφώσει στάση απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα του τόπου.

Το ΖΑΝΝΕΙΟ Εκπαιδευτήριο, που εδραιώνεται στο Ηράκλειο Κρήτης, την χρονιά 2019 - 2020 έθεσε ως προτεραιότητα την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών των τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου. Μέρος του συνόλου των δράσεων ήταν η συμμετοχή του στον θεσμό BRAVO SCHOOLS 2020. Η Α’ Τάξη του Δημοτικού, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Σαββαϊδη Πέτρο, δραστηριοποιήθηκε με ένα σχέδιο μαθήματος και συμπεριέλαβε τον ενδέκατο και δωδέκατο στόχο - (11. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – 12. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ) από τους συνολικά δεκαεπτά (17) Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξάχρονοι μαθητές ως πρόταση των ερευνών τους, ζήτησαν να ενημερώσουν τον δήμαρχο της πόλης για τα αποτελέσματα τους. Το εκπαιδευτικό σχέδιο εργασίας με θέμα την βιωσιμότητα της πόλης του Ηρακλείου διήρκησε τρεις (3) μήνες και παρακάτω θα διαβάσετε μία σύντομη περίληψη της.

Α' ΦΑΣΗ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Σε πρώτη φάση φτιάξαμε μία μακέτα της πόλης και στην συνέχεια περάσαμε στην κάτοψη της και τον δικό μας χάρτη για την πόλη. Ορίσαμε την πόλη και τις διάφορες περιοχές μέσα από τα σπίτια και τις γειτονιές μας.

Β' ΦΑΣΗ - ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Στην συνέχεια φέραμε στην τάξη πληροφοριακό υλικό και μοιραστήκαμε ανά μεταξύ μας πολιτιστικά, πολιτισμικά και φυσικά στοιχεία της πόλης. Ο χάρτης μας γέμισε με μνημεία, σημεία ενδιαφέροντος, την βασική χλωρίδα και πανίδα της περιοχής του Ηρακλείου. Παράλληλα, προσεγγίσαμε την έννοια του συστήματος μέσα από βιωματικά παιχνίδια της ομάδας και προχωρήσαμε σε συζητήσεις με ερωτήματα για το αν και πώς σχετίζονται μεταξύ τους τα παραπάνω.

Γ' ΦΑΣΗ - ΚΡΙΤΙΚΗ

Στο επόμενο στάδιο συλλέξαμε στοιχεία από τις γειτονιές που ζούμε και καταγράψαμε (με φωτογραφίες, σκίτσα) αυτά που "μου αρέσουν" και εκείνα που "δεν μου αρέσουν". Φτιάξαμε, λοιπόν, δύο λίστες με τα παραπάνω και δημιουργήσαμε ένα ερωτηματολόγιο που το διανείμαμε, ώστε να συλλέξουμε απόψεις και πληροφορίες από το μεγαλύτερο δυνατό σύνολο της σχολικής κοινότητας. Οι επικρατέστερες απαντήσεις ήταν και αυτές που δώσανε την εικόνα, ότι δηλαδή στις περισσότερες γειτονιές της πόλης του Ηρακλείου υπάρχουν σκουπίδια στους δρόμους. Στο συμβούλιο της τάξης συνδέσαμε τις επιπτώσεις αυτής της πραγματικότητας με τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους του τόπου. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα, πως αν μία γειτονιά έχει πρόβλημα, έχουν και οι άλλες μιας και οι γειτονιές μιας πόλης λειτουργούν ως σύστημα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις πόλεις, αφού και οι πόλεις είναι ένα σύστημα που φτιάχνουν μία χώρα. Μακροσκοπικά, οι χώρες δεν είναι αποκομμένες μεταξύ τους! Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν και πια το πρόβλημα της γειτονιάς μας έγινε προσωπική υπόθεση! Ο τελευταίος προβληματισμός μας ώθησε να κοιτάξουμε το πρόβλημα με ειλικρίνεια, κριτική στάση και να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογεί για την παρούσα κατάσταση.
Έτσι, προσεγγίσαμε την έννοια της βιωσιμότητας και την επιτακτική ανάγκη της όχι μόνο για τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους του τόπου μας, αλλά πια ολόκληρου του πλανήτη! Οι λέξεις κλειδιά που βρήκαμε μετά από σχετική έρευνα μέσω ψηφιακών μέσων ήταν: ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση.
Οι μαθητές κλήθηκαν να εξετάσουν αν στις γειτονιές τους υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης. 15/20 έφεραν θετική απάντηση, ωστόσο μόλις 9 στους 20 γνώριζαν την διαδρομή των σκουπιδιών μετά την ρήξη τους στους μπλε κάδους. Μία γρήγορη σκέψη συνδέει την στάση των μικρών πολιτών με την γενική οικολογική συνείδηση των μεγάλων.

Δ' ΦΑΣΗ - ΔΡΑΣΗ

Ολοκληρώνοντας το εν λόγω πρόγραμμα, περάσαμε από την θεωρία στην πράξη, από την γνώση στην παραγωγή νέας γνώσης. Αρχικά, οι μαθητές είχαν το περιθώριο μίας εβδομάδας να σκεφτούν τι μπορούν να φτιάξουν από την αρχή με ένα χρησιμοποιημένο, πλαστικό μπουκάλι. Παιχνίδια, μολυβοθήκες, κουμπαράδες, κάδοι ανακύκλωσης, γλάστρες μέχρι και πλαστικές παντόφλες (!) ερχόντουσαν κάθε τόσο στην σχολική αίθουσα. Με όλα τα παραπάνω φτιάξαμε μία έκθεση εντός του σχολείου, για να εμπνεύσουμε την σχολική κοινότητα, με το μήνυμα της καμπάνια "Μη το πετάς, φτιάξε κάτι καινούργιο!". Σειρά είχαν οι αφίσες με την ιδέα της ομάδας να τις θέλει κολλημένες δίπλα από τους κάδους ανακύκλωσης! Στόχος; Ακόμα και τα εργοστάσια ανακύκλωσης να λειτουργούν λιγότερο για να μειωθούν κι άλλο τα καυσαέρια!
Τέλος, οι μαθητές σκέφτηκαν να γράψουν ένα μήνυμα στον δήμαρχο, ώστε να ενημερώσει τους υπόλοιπους ανθρώπους που ζουν στην πόλη για τα νέα για αυτούς ευρήματα, τους τρόπους δηλαδή που μπορούν να μειωθούν τα σκουπίδια της αγαπημένη μας πόλης. Η συγκεκριμένη δράση πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις και επικοινωνήθηκε μέσω των τοπικών ηλεκτρονικών εφημερίδων https://www.cretalive.gr/eida-akoysa/o-mikros-nikolas-sto-dimarho . Μέσα από μία τέτοιου είδους εκπαιδευτική ζύμωση, με κύρια αξία τον σεβασμό προς το περιβάλλον, οι μελλοντικοί πολίτες του Ηρακλείου έχουν ήδη διαμορφώσει στάση απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα του τόπου.